Hocaların Takımda Operasyon Yapmasının Nedeni Pişmanlıktan Kaçmak mı?

"Alınan kötü sonuçlar üzerine teknik direktör X takımda operasyona gitti." X'in yerine istediğiniz bir teknik direktörün adını koyun. Bir-iki kötü sonuç genelde teknik adamları sert değişiklikler yapmaya iter. Sabrın ve istikrarın form düzeyini artırmada çok önemli olduğunu teknik direktörler bizden çok daha iyi biliyor elbette. Pekiyi, neden birkaç istenmeyen sonuç bile onları ciddi değişikliklere gitmeye yöneltiyor?

Gelin takımları üçüncü ligde forma giyen iki teknik direktör düşünelim: Değişken Hoca ve Sabit Hoca. İkisi de hafta sonu fark yemişler rakiplerinden: 4-0. Net mağlubiyet. Değişken hoca hafta içinde operasyona gidiyor ve bir sonraki maçta ilk onbirde üç yeni oyuncuya yer veriyor. Sabit hoca ise takımı aynen koruyor. Sonuç her iki hoca için de yine hüsran. İkisinin takımı da bu sefer 3-0 kaybediyor. Sizce hafta içindeki kararından ötürü Değişken Hoca ne kadar pişmanlık hisseder? Sabit Hoca ne kadar pişmanlık hisseder?

Marcel Zeelenberg* ve arkadaşları bu sorunun aynısını çalışmalarındaki katılımcılara sormuşlar. Katılımcıları Sabit Hoca'nın daha çok pişmanlık hissedeceğini düşünmüş. Muhtemelen siz de öyle hissettiniz. Bir hafta önceki kötü sonuç bir müdahalenin normal olduğu hissini veriyor. Hiçbir şey yapmamak ise anormal algılanıyor. Değişken Hoca "Bunu da denedik olmadı" diyebilecekken Sabit Hoca'nın içi içini yiyecek muhtemelen "Ah maçtan önce şu değişklikleri yapaydım" diye.

Pişmanlık güçlü bir duygu. Sahadaki futbolcular da, kenardaki hoca da insan. Haliyle bu duygular onların kararlarında da etkili oluyor. Daha önce de benzer bir psikolojik nedenden ötürü kalecilerin penaltılarda ısrarla ortada durmayıp ya sağa ya sola atladıklarına değinmiştik hatırlarsanız. Ortada dursalar kurtarma olasılıkları daha yüksek olacağı halde.

Bazen çok öyle derinlemesine taktiksel analizlere girmeye gerek yok belki de. Günlük hayatımızda biz nasıl otomatik ve duygusal karar veriyorsak, sahadaki aktörler de öyle.

Bunlar da ilginizi çekebilir:
Panter Kaleci (!) Penaltıda Ne Yapar?
Panter Kaleci 2: Top Yine Penaltı Noktasında

*Zeelenberg, M., Van den Bos, K., Van Dijk, E., & Pieters, R. (2002). The inaction effect in the psychology of regret. Journal of Personality and Social Psychology, 82, 314-327.