Geçenlerde liseden iki eski arkadaşımla öğle yemeği yedikten sonra sakız almak için bir büfeye uğradık. Büfenin önünde upuzun bir masa. Masanın üstü neredeyse tamamen gazetelerdeki maç analizleriyle kaplı. İnsanlar bir yandan analizlere bakıyor. Bir yandan da maç sonucunu tahmin etmeye çalışıyor. Tabii sadece büfe önündeki masa değil, İnternet, televizyon ve radyodaki spor programları, arkadaş arası sohbetler... Detaylı analizler hafta boyunca gırla gidiyor. Kim kazanacak, kim kaybedecek? Sakatlar, cezalılar, takımın morali, hoca ile yönetim ilişkisi... Üzerinde çalışılan değişkenler saymakla bitmiyor. Ve sonunda karar veriliyor. A kazanır B kaybeder.
Peki, siz takımlarla ilgili engin bilginize dayanarak bir sonuç çıkarmaya çalışırken, sadece takımların ismine aşina birinin bile (mesela annenizin!) en az sizin kadar iyi tahmin yapabileceğini söylesem?
Annenizin işi kolay. İsmini bildiği bir şehir ya da takım (örn., Manchester United) ismini ya da şehrini bilmediği bir takıma (örn., Reading'e) karşı. Bari ismini duyduğumu seçeyim diyecek. Sizinse elinizde çok sayıda bilgi var fakat bu bilgi fazlalığı (takımların form durumu, sakatlar, cezalılar, vs.) genellikle en önemli bilginin, yani ortalamada hangi takımın diğerinden daha güçlü olduğunun üzerine çok da fazla bir şey eklemeyecek. Eğer bahsettiğim tahmin oyununu annenizle yeterince sayıda maçta oynayabilirseniz, korkarım annenizin performansıyla sizinki birbirine çok yakın çıkacak.
Aralarında Bilkent Üniversitesi'nden Prof. Dr. Dilek Önkal'ın da bulunduğu bir grup araştırmacı yakin zamanda basılan çok ilginç bir çalışmada* katılımcılarına tam da bunu yaptırmışlar. İngiltere futboluyla çok ilgili İngiltere'den bir grup katılımcı ve İngiltere futboluna ilgi duymayan Türkiye'den bir grup katılımcıdan İngiltere Federasyon Kupası maçlarının sonuçlarını tahmin etmelerini istemişler. Türkiye'deki grubun elindeki tek bilgi takımın adına ya da şehrine aşinalık. Dolayısıyla çoğu durumda sadece bu bilgiye dayanarak kestirmeden karar verecekler. Sadece bu kadar az bilgiyle bile Türkiye'deki grubun doğru tahmin oranı (%60), uzman İngiltere'deki grubun doğru tahmin oranına (%65.6) çok yakın çıkmış.
Bir konuda karar verme zaman zaman insanı çok şaşırtan psikolojik süreçlerden etkilenebiliyor. Önceki bir yazımda bilinçdışı düşünmenin maç sonuçlarını doğru tahmin etme oranını neredeyse %20'ye yakın bir oranda artırdığını paylaşmıştım. Dilek hoca ve arkadaşlarının çalışmalarına göre ise, karar verirken bazen az bilmek çok bilmek kadar çok işe yarıyor, yani bazı durumlarda bilenle bilmeyen bir oluyor! Yani kararsız kaldığınızda bazen Rıdvan hoca yerine annenize de danışabilirsiniz!
*Ayton, P., Önkal, D., & McReynolds, L. (2011). Effects of ignorance and information on judgments and decisions. Judgment and Decision Making, 6, 381-391.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
İddaa'cılar Dikkat! Kuponu Doldurmadan "Üstüne Uyumak" Lazım :)
Aslında Herkes Skor Yazarı: Sonucu Bilmenin Maç Yorumu Üzerine Etkileri
Teknik Direktörün Başarısı Yüzünden Okunur
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder